Wśród najbardziej popularnych rodzajów łożysk występują łożyska ślizgowe. Jak są skonstruowane i jakie są ich rodzaje? Jaką funkcję pełnią w mechanizmie i jakie jest ich zastosowanie? To pytania, na które udzieli odpowiedzi poniższy artykuł.

Budowa łożyska

Podstawową cechą wyróżniającą łożyska ślizgowe jest brak ruchomych elementów pośredniczących. Obroty przejmuje na siebie cylindryczna panewka z luźnym pasowaniem, umożliwiająca ruch czopa wału. W ten sposób obie powierzchnie trące należą do elementów konstrukcyjnych łożyska. Taka mechanika konstrukcji umożliwia przenoszenie zarówno małych, jak i bardzo dużych obciążeń i doskonale sprawdza się w realizowaniu ruchów przechylnych, wahliwych, nastawnych i oscylacyjnych. Łożysko swoją nazwę zawdzięcza tarciu ślizgowemu pomiędzy panewką a czopem wału.

Uzyskanie zadanej prędkości obrotowej oraz zapewnienie efektywnej pracy łożyska jest możliwe poprzez zastosowanie odpowiedniego smarowania wewnętrznej powierzchni panewki. Smary znacznie ułatwiają proces tarcia, niemniej jednak ich użycie jest uzależnione od konkretnego rodzaju, jakiemu ma odpowiadać dane łożysko ślizgowe. Niewątpliwie, do pozytywnych właściwości, jakie pełnią smary, zalicza się zwiększenie żywotności narzędzia, redukcję hałasu w łożyskach, zmniejszenie temperatury pracy układu, a tym samym obniżenie kosztów eksploatacji.

Zdjęcie pochodzi ze strony internetowej firmy Bimex.

Rodzaje łożysk ślizgowych

Z uwagi na fakt, że tarcie jest najważniejszą funkcją, jaką pełni łożysko ślizgowe, ich podział ma miejsce ze względu na kryterium smarowania oraz wypełnienie panewki. Wyróżniamy zatem:

• łożyska suche - są smarowane tylko incydentalnie lub w ogóle nie podlegają smarowaniu,
• łożyska powietrzne - odległość pomiędzy elementami trącymi zapewnia poduszka powietrzna utrzymywana poprzez sprężone powietrze tłoczone do panewki,
• łożyska olejowe - elementy korpusu łożyska pokryte są olejem, który podczas pracy układu tworzy utrzymującą wał cienką warstwę smarowania,
• hydrostatyczne - do panewki trafia olej pod ciśnieniem,
• hydrodynamiczne - ochronna warstwa oleju tworzy się w wyniku zjawisk wynikających z zasad hydrodynamiki, a zatem - samoczynnie.

Zastosowanie łożysk ślizgowych

Mechanika tego rodzaju łożysk oferuje wszechstronne możliwości ich praktycznego zastosowania:

• konstrukcje wymagające szczególnej precyzji,
• małe układy z niewielkim obciążeniem,
• konieczność eliminacji hałasu oraz drgań wału,
• zapewnienie dużej prędkości obrotowej,
• przenoszenie szczególnie dużych obciążeń.

Ze względu na interakcje teflonu i igliduru z panewką, do przenoszenia małych obciążeń stosuje się element konstrukcyjny, jaki stanowią łożyska suche. Łożyska powietrze doskonale sprawdzają się w przypadku konieczności uzyskania stosunkowo dużych prędkości obrotowych a równocześnie małych obciążeń. Z kolei łożyska olejowe dedykowane są do pracy z wysokimi obciążeniami.

Rozwiązania zastosowane w tego łożyskach ślizgowych wyśmienicie odpowiadają na zapotrzebowanie wynikające z ruchów oscylacyjnych oraz kompensują niewspółosiowość układu. Producenci specjalizujący się w fabrykacji łożysk ślizgowych dostosowują odmiany konstrukcyjne, rodzaje oraz zestawienie powierzchni trących, tak aby uzyskać właściwości najlepiej sprawdzające się w konkretnym urządzeniu.

Podsumowanie

Artykuł miał na celu przybliżenie charakterystyki łożysk ślizgowych. Warto mieć na uwadze, że to ten element konstrukcji maszyn i urządzeń, który często jest szczególnie narażony na spore obciążenia i musi spełniać zadania wymagające dużej precyzji układu. Przy doborze odpowiedniego łożyska, zawsze należy sobie odpowiedzieć na pytanie, jaka ma być jego funkcja i czy w danym przypadku lepiej sprawdzi się łożysko ślizgowe, czy może łożysko toczne, magnetyczne lub hydrauliczne. Należy pamiętać, że każdy dzień przestoju drogiego sprzętu generuje straty, dlatego też decydując się na łożysko ślizgowe warto zaufać producentom, którzy za swoją domenę przyjęli fabrykację tego konkretnego typu łożyska. Zastosowanie wysokiej jakości części w połączeniu z doskonałym spasowaniem elementów oraz wytrzymałymi materiałami, będzie sprzyjać długiej, bezproblemowej eksploatacji maszyny.