Głównym założeniem twórców dyrektywy 2006/42/WE, była poprawa bezpieczeństwa wszystkich, którzy w jakimkolwiek stopniu stykają się urządzeniami mechanicznymi. Bezpieczeństwo linii produkcyjnych i maszyn ma być wdrażane już na etapie konstrukcyjnym, przy czym wyraźnie wskazano podmioty odpowiedzialne za wdrażanie oraz wykonanie postanowień dyrektywy. Na czym polegają zmiany, w odniesieniu do poprzednich dokumentów? Jak odczują to przedsiębiorcy? Na te i wiele innych pytań poszukamy odpowiedzi w niniejszej publikacji.

Bezpieczeństwo linii produkcyjnych i maszyn w kontekście zapisów dyrektywy maszynowej

Dyrektywa 2006/42/WE dotyczy:

• Maszyn;
• Wyposażenia wymiennego maszyn;
• Elementów bezpieczeństwa;
• Osprzętu do podnoszenia;
• Łańcuchów, lin oraz pasów;
• Urządzeń do mechanicznego przenoszenia napędu niepodłączanych na stałe;
• maszyn nieukończonych. W tym przypadku przewiduje się specjalne procedury bezpieczeństwa.

Rozpatrując definicję maszyny, należy uznać, iż pod tym pojęciem kryją się zespoły elementów, wyposażone lub przeznaczone do wyposażenia w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich, lub zwierzęcych.

Układ mechanizmów powinien składać się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna wykonuje ruch, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie. Do takich urządzeń zaliczają się także roboty przemysłowe.

Certyfikacja CE maszyny, zmiany procedur formalnych

Procedura oceny zgodności maszyn z zasadniczymi wymaganiami dyrektywy maszynowej 2006/42/WE zachodzi w korelacji z dyrektywą narzędziową 2009/104/WE. Oba dokumenty stanowią wzajemne uzupełnienie.

Proces przebiega w następujących fazach:

• Przyporządkowanie maszyny do norm zharmonizowanych;
• Ocena ryzyka wykonywana zgodnie z normą PN-EN ISO 12100;
• Określenie ograniczeń maszyny;
• Identyfikacja zagrożeń;
• Szacowanie ryzyka;
• Analiza kategorii oraz określenie niezawodności układów bezpieczeństwa;
• Propozycja zmian redukujących ryzyko;
• Ocena instrukcji obsługi oraz dokumentacji towarzyszące;
• Ocena lub przygotowanie deklaracji zgodności;
• Wydanie certyfikatu CE.

Uwzględniając założenia programu „przemysł 4.0”, certyfikaty zgodności dotyczą także szeroko rozumianej automatyki przemysłowej.

Zakresy odpowiedzialności podmiotów

Doprecyzowano także udział i zakres obowiązków trzech czynników, mających bezpośredni wpływ na ostateczny stan bezpieczeństwa:

• Państwo;
• Producent;
• Pracodawca.

Państwa Członkowskie są odpowiedzialne za wdrożenie mechanizmów prawnych i formalnych w celu dostosowania legislacji krajowej do rozporządzeń unijnych, co w prostej linii prowadzi do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, w szczególności pracowników i konsumentów.

Producenci zobowiązani są do wdrażania wytycznych dyrektyw już na etapie projektowania maszyn, przy czym urządzenia powinny być w tym zakresie wzajemnie kompatybilne. Jest to szczególnie widoczne w kontekście budowy linii produkcyjnych, gdzie ciąg produkcyjny zależny jest od skutecznego współdziałania zespołów maszyn.

Zakres odpowiedzialności pracodawców (przedsiębiorców wykorzystujących maszyny i urządzenia) polega na organizowaniu szkoleń, środków bezpieczeństwa w postaci np. odzieży ochronnej dostosowanej do stanowiska pracy, weryfikacja uprawnień itp.

Likwidacja bądź zawieszenie działalności przez dany podmiot notyfikujący obliguje państwa członkowskie do podjęcia wszelkich niezbędnych środków, jakie uznają za stosowne, by dokumentacja jej klientów została przesłana do innej jednostki lub została udostępniona państwu członkowskiemu, które ją notyfikowało.