W przypadku pił taśmowych, podobnie jak i innych narzędzi, istnieją procedury, których stosowanie przedłuża żywotność zarówno maszyny, jak i samego narzędzia. Poprawnie dobrana podziałka w stosunku do ciętego materiału, odpowiednia prędkość i wartość posuwu, właściwe naprężenie taśmy, docieranie piły, chłodzenie w trakcie procesu cięcia oraz dbałość o stan techniczny maszyny są konieczne, by w pełni wykorzystywać możliwości taśmy tnącej.

Nadmiar ciepła oraz drgania to najwięksi wrogowie piły. Stosunkowo łatwo zauważyć wibracje taśmy i stwierdzić wysoką temperaturę powstała w wyniku tarcia piły o cięty materiał. Trudniejszą kwestią jest zlokalizowanie przyczyn tego zjawiska. Właściwa diagnoza poprzez obserwacje jest kluczem do optymalizacji żywotności piły i efektywności cięcia. W przypadku prawidłowo działającej przecinarki piła będzie ciąć równo, prosto i szybko, co w efekcie obniży jednostkowy koszt cięcia.

Poprawnie dobrana podziałka w stosunku do ciętego materiału

Dobór właściwej piły do zadania jest podstawowym kryterium efektywnego cięcia. Pierwszym krokiem jest poznanie zastosowań piły. Połączenie parametrów maszyny, rodzaju i właściwości materiału, jego gabarytów oraz informacja o tym, czy będzie on cięty w pakietach, czy pojedynczo implikuje wybór piły, jaką należy zastosować. Od tego zależy dobór prawidłowej prędkości i posuwu taśmy.

Kiedy kluczowe czynniki zostaną już zidentyfikowane, należy dobrać odpowiednią podziałkę TPI (ilość zębów na długości 1 cala). Generalną zasadą dla uzyskania poprawnego cięcia jest dobór takiej podziałki, aby co najmniej trzy zęby miały styczność z przecinanym materiałem, jednak nie więcej niż 24. Najefektywniejsze cięcie otrzymuje się przy TPI z przedziału 6-12.

Docieranie

Kiedy nowa taśma tnąca jest już właściwie zamocowana i przygotowana do cięcia należy ją dotrzeć. Cięcie pełną prędkością za pomocą nowej piły może prowadzić do uszkodzenia zębów taśmy. Niedotarta taśma posiada bardzo ostre zęby, podatne na mikroskopijne uszkodzenia. Docieranie taśmy pozwala sprostać surowym warunkom panujących podczas cięcia.

Producenci pił sugerują podczas docierania ustawienie maszyny na około 50% (w przypadku materiałów łatwo skrawalnych) lub 25% (w przypadku materiałów trudno skrawalnych) wartości posuwu przy utrzymaniu stałej prędkości cięcia, przez co najmniej 15 minut pracy taśmy. Pozwoli to na delikatne zaokrąglenie krawędzi taśmy. Docieranie piły znacząco wpływa na jej żywotność. Nawet krótkie docieranie jest lepsze niż pominięcie tego zabiegu. Piły z uzębieniem powlekanym są wygładzane, stąd nie wymagają tradycyjnego docierania, co czyni je wyjątkiem od reguły.

Prędkość i wartość posuwu

Po prawidłowym doborze taśmy tnącej i jej właściwym zamocowaniu w przecinarce taśmowej należy ustawić prędkość taśmy oraz wartość posuwu. Prędkość piły odnosi się do tempa z jakim ostrze piły przecina powierzchnie ciętego materiału. Prędkość cięcia jest ograniczona skrawalnością materiału i ilością ciepła powstałego w wyniku tarcia taśmy o przedmiot cięcia. Ustawienie zbyt dużej prędkości taśmy przy przecinaniu trudno skrawalnych materiałów powoduje wytwarzanie nadmiernego ciepła, co skutkuje nierównym cięciem oraz wyszczerbieniem piły, a co z tym idzie przedwczesnym zużyciem.
Większość przecinarek taśmowych posiada mechanizm kontroli posuwu. Posuw określa relacje tempa, z jakim piła przecina się przez cięty materiał do głębokości penetracji ostrza. Wartość posuwu mierzona jest w IPM (cale na minutę). Optymalna wartość posuwu jest zdeterminowana przez TPI piły, prędkość cięcia oraz wielkość wrębu piły. Z punktu widzenia produktywności najbardziej korzystne jest stosowanie możliwie najwyższej prędkości posuwu. Należy podkreślić, że działanie takie znacząco wpływa na obniżenie żywotności taśmy. W praktyce uzyskanie najniższego jednostkowego kosztu cięcia oznacza kompromis pomiędzy produktywnością, a żywotnością piły taśmowej. Prawidłowa prędkość oraz posuw piły taśmowej mogą być wyznaczane poprzez uważne obserwowanie wiórów powstałych w procesie cięcia. 

Obserwacja wiórów

Obserwacja wiórów powstających w procesie cięcia jest doskonałą metodą diagnozowania poprawności prędkości cięcia oraz wartości posuwu. Należy zwrócić uwagę na ich kształt i kolor. Wióry powinny być ciepłe w dotyku, zakręcone i kształtem zbliżone do cyfr 6 lub 9, zaś kolorem do barwy przecinanego materiału. Jeżeli wióry zmieniły kolor ze srebrnego na brązowy lub niebieski oznacza to, że zbyt dużo ciepła powstało przy przecinaniu. W takim przypadku należy zredukować prędkość cięcia i/lub posuw. Kontynuowanie cięcia przy źle dobranych parametrach prędkości i posuwu skutkuje przedwczesnym zużyciem się piły. Pojemność wrębu jest kolejnym czynnikiem, który ma wpływ na kształtowanie się wiórów, a co za tym idzie na efektywne cięcie.

Prawidłowe odprowadzanie wiórów z wrębu pozwala im na właściwe formowanie. Jeżeli piła skrawa zbyt dużo materiału, wióry będą blokować się we wrębie, powodując większe tarcie i wydzielanie się nadmiernego ciepła. Większa pojemność wrębu pozwala na zwiększenie wydajności cięcia.

Stosowanie chłodziwa

Podstawową zasadą, gdy mówimy o efektywnym wykorzystaniu możliwości taśmy tnącej jest stosowanie czystego, właściwie zmieszanego chłodziwa. Zmniejsza ono tarcie oraz pomaga odprowadzać wióry.

Właściwa konserwacja przecinarki

Konserwacja przecinarki taśmowej jest kolejnym kluczowym czynnikiem, dzięki któremu możliwe jest optymalne wykorzystanie taśmy tnącej. Poniżej krótka lista wskazówek, których stosowanie zapewni efektywne cięcie.

Koła prowadzące – usuń wszystkie wióry, upewnij się, czy koła obracają się swobodnie.

Naprężenie piły – używaj tensometru do pomiaru naprężenia piły.

Układ prowadzenia taśmy – zwróć uwagę czy piła jest prawidłowo zamocowana w prowadnicach oraz czy układ prowadzenia taśmy jest czysty.

Szczotka czyszcząca – upewnij się czy nie pozwala wiórom ponownie dostawać się w obszar cięcia.

Prowadnice – sprawdzaj czy nie są wykruszone lub pęknięte, upewnij się czy właściwie dociskają piłę do materiału, sprawdź czy są ustawione możliwie najbliżej obszaru cięcia.

Płyn chłodząco smarujący – używaj czystego, właściwie zmieszanego z wodą chłodziwa dostarczanego w obszar pracy piły, sprawdzaj wskaźniki stężenia za pomocą refraktometru; pamiętaj by mieszać płyn z wodą zgodnie z zaleceniami producenta. 

Wnioski

Jest wiele czynników, które mają wpływ na zbyt szybkie zużywanie się piły taśmowej. Aby maksymalnie wykorzystać możliwości taśmy należy stosować piły o prawidłowo dobranej podziałce (TPI), zdefiniować właściwe dla przecinanego materiału parametry cięcia (prędkość i wartość posuwu), pamiętać o docieraniu nowych pił, dbać o prawidłowo eksploatację przecinarki taśmowej oraz stosować wysokiej jakości chłodziwo. Warto podjąć wyzwanie. Gdy weźmiemy pod uwagę wszystkie zmienne, okaże się, że ekonomiczne i efektywne cięcie nie jest wcale takie trudne do osiągnięcia.

Na podstawie: Practical Welding Today